Trombositemi Nedir?
Trombositemi, kandaki trombosit (platelet) sayısının normal değerlerin üzerine çıkması durumunu ifade eden tıbbi bir terimdir. Trombositler, kanın pıhtılaşmasında görev alan hücre parçacıklarıdır ve normalde bir mikrolitre kanda 150.000 ila 450.000 arasında bulunur. Trombositemide bu sayı genellikle 450.000'in üzerine çıkar ve bazen 1.000.000'u aşabilir. Bu durum, primer (birincil) veya sekonder (ikincil) nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
Trombositemi Türleri
- Primer Trombositemi (Esansiyel Trombositemi): Kemik iliğindeki megakaryosit adı verilen hücrelerin aşırı üretimi sonucu ortaya çıkar. Genellikle JAK2, CALR veya MPL gen mutasyonlarıyla ilişkilidir ve miyeloproliferatif neoplazmlar grubunda yer alır. Bu durum, kemik iliğinin anormal çalışmasından kaynaklanır.
- Sekonder (Reaktif) Trombositemi: Altta yatan başka bir hastalık veya duruma tepki olarak gelişir. Örneğin, enfeksiyonlar, kansızlık (anemi), dalağın alınması (splenektomi), kronik inflamatuar hastalıklar veya demir eksikliği gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Sekonder trombositemi, primer trombositemiye göre daha yaygındır ve genellikle daha az risk taşır.
Trombositemi Belirtileri
Trombositemi sıklıkla belirti vermeyebilir ve tesadüfen yapılan kan testleri sırasında teşhis edilir. Ancak, özellikle primer trombositemide aşağıdaki semptomlar görülebilir: - Baş ağrısı, baş dönmesi veya görme bozuklukları
- El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi
- Ciltte kırmızı-mor renkli lekeler veya kolay morarma
- Kanama eğilimi (örneğin, burun kanaması, diş eti kanaması)
- Dalak büyümesine bağlı karın ağrısı veya dolgunluk hissi
- Nadiren, tromboz (kan pıhtısı) nedeniyle inme, kalp krizi veya bacaklarda ağrı ve şişlik
Trombositemi Teşhis ve Tedavisi
Teşhis için tam kan sayımı (CBC) testi yapılır; trombosit sayısının yüksek olması durumunda ek testler (örneğin, periferik yayma, genetik mutasyon analizi) ile primer veya sekonder ayırımı yapılır. Tedavi, trombositeminin türüne ve şiddetine bağlıdır: - Sekonder trombositemide, altta yatan neden (örneğin, enfeksiyon tedavisi) ele alınır; trombosit sayısı genellikle bu tedaviyle normale döner.
- Primer trombositemide, risk faktörlerine göre ilaçlar (örneğin, aspirin, hidroksiüre) kullanılabilir; amaç, kan pıhtısı veya kanama riskini azaltmaktır. Düzenli takip önemlidir.
Özet
Trombositemi, kandaki trombosit artışıdır ve ciddi komplikasyonlara yol açabilse de uygun teşhis ve tedaviyle kontrol altına alınabilir. Eğer yüksek trombosit şüphesi varsa, bir hematoloji uzmanına danışmak önerilir.
|
